The Application of Multi-criteria Decision Making Models for Assessing the Livability of Metropolitan Areas of Tehran

Abstract

 اهداف: رشد شهرنشینی و تمایل جمعیت­ های انسانی به محیط­ های شهری، بستر با اهمیت شدن مفهوم زیست­ پذیری شهری را بیش از پیش فراهم ساخته است. زیست­ پذیری شهری یکی از مبانی اساسی توسعۀ پایدار شهری و همچون سکه دارای دو رو می ­باشدکه یک روی آن معیشت است و روی دومش پایداری بوم شناختی است. پژوهش حاضر با هدف سنجش زیست­ پذیری مناطق بیست ودوگانه کلان­شهر تهران با استفاده از مدل­های تصمیم ­گیری چندمعیاره می­ باشد.rnروش: پژوهش حاضر از نظر روش شناختی با توجه به اهداف موضوع از نوع کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی کتابخانه­ ای و میدانی استفاده شده است. با توجه به ابعاد و شاخص­های مد نظر در موضوع و مبانی نظری پرسش­نامۀ طراحی شده برای محققان و متخصصان، برخی از شاخص­ ها و ابعاد پس از عبور از صافی پرسش­نامۀ اولیه مرحله پیش آزمون در پرسش­نامه نهایی به کار رفتند.rnيافته­ ها/ نتايج: نتایج این پژوهش نشان داد در تمامی مناطق مناطق بیست و دو گانۀ کلان­شهر تهران؛ شرایط زیست­ پذیری یکسان نیست و بین مناطق از نظر تفاوت شاخص زیست­ پذیری تفاوت معناداری دیده می­ شود. به طوری که که رتبه ­بندی مناطق بیست و دو گانۀ کلان­شهر تهران با تکیه بر مدل ویکور نشان داد که منطقۀ 1 با بیشترین میزان زیست­ پذیری با اتخاذ کمترین میزان ویکور(0) در جایگاه نخست و منطقۀ 3 با میزان ویکور(62/0) و منطقۀ 2 با میزان ویکور(71/0) به ترتیب در جایگاه­های اول تا سوم قرار گرفتند. در مقابل مناطق 20، 19، 17، 15، 18،16 با اتخاذ بیشترین میزان ویکور محاسبه شده در جایگاه­های آخر قرار گرفتند.rnنتيجه­ گيري: شهرنشینی مهار نشده، امروزه یکی از مهم­ترین عوامل تشدید کنندۀ مخاطرات و کاهش دهندۀ زیست­ پذیری در کلان­شهر تهران می باشد و رشد جمعیت و به تبع آن تمرکز، ترافیک، رشد کالبدی و دست­ اندازی شهر بر اراضی پیرامونی و حریم شهری خود بستر تحریک و تشدید مخاطراتی چون شکل­ گیری جزایر گرمایی، گازهای گلخانه­ ای و غیره را فراهم آورده است.