a new approach toward word selection in Arabic language

Abstract

واژگان از دیرباز تاکنون دارای جایگاهی غیرقابل‌انکار در گفتار بوده‏ اند و در دوره‏ معاصر نیز واژه‏سازی و واژه‏گزینی از یک‌سو از فرآیندهای برتر برابریابی واژگانی جهت برون‏رفت از چالش کمبود واژگان به شمار می‏روند به ‏ویژه در کشورهای عربی‏زبان و فارسی‏زبان و از دیگر سوی به‌عنوان برجسته‏ترین بستر برنامه‏ریزی زبان، موردتوجه زبان‏ پژوهان قرار دارند. هدف از نگارش جستار پیش‏رو، بررسی و مطالعه‏ متون علمی و خبری زبان عربی در دوره‏ معاصر با به‌کارگیری روش توصیفیِ کاربردنگر می‏باشد و تلاش دارد تا در گستره‏ واژه ‏گزینی و اصطلاح‏یابی به خوانش متون کلاسیک زبان عربی با تأکید بر متون شعری دوره‏ جاهلی و تطبیق معنای کاربردی واژگان آن‏ها با تمرکز بر متن‏های علمی و خبری معاصر بپردازد. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‏دهد که بسیاری از واژگان موجود در متون ادبی کلاسیک در دوره‏ معاصر به‌عنوان برابرنهاده‏های واژگان صنعت و مدرنیسم بیشتر در متون غیرادبی به کار گرفته می‏شوند؛ همچنین برآیند نهایی این پژوهش، ‌حکایت از آن دارد که نظر به اشتقاقی بودن زبان عربی، شیوه‏ های برابریابی واژگانی این زبان در حال حاضر به ترتیبِ میزان کاربردِ گویشوران عبارت‏اند از: واژه‏سازی، واژه‏گزینی با غلبه‏ توسعه‏ معنایی و مجاز امّا شیوه‏ها‏ی ترجمه‏ وام‏واژه و سرواژه‏سازی در میان گویشوران معاصر عرب‏ به تقلید از زبان انگلیسی صرفاً در راستای اختصار و در تعابیر و اصطلاحاتِ دارای اطناب کاربرد دارد.