نظریة « اسطوره و آیین » یا نظریة « آیین گرایی اسطوره » که حیات اسطوره را وابسته به آیین می داند و یکی از رویکردهای اصلی حوزة « نقد اسطورهشناختی » است، در شکل های جدید خود، بین اسطوره و آیین پارادیمی مشترک پیدا می کند. ...

موجودات شرور در اساطیر ایرانی، یاران اهریمن‌اند، از شاخص‌ترین موجودات شرور در اساطیر ایرانی، دیوان‌اند. در این جستار، تحلیل جدیدی از این موجودات ارائه می‌شود که مبتنی بر تطبیق آنها با خدایان شاخدار در فرهنگهای کهن آسیا و ...

شهریارنامه، از حماسه‌های شاخص فارسی است که با وجود 138 سال تحقیقات، هنوز در موردش ابهامات بنیادین پابرجاست. از انتساب غلط به یک تا چند شاعر مشهور، از حدس سدة ششم تا انتهای صفویه و از فرضیة دو بخش ادامه‌دار تا دو تحریر کوتاه ...

پیوند عناصر ملّی و دینی، روندی است که در شکل گیری حماسه های ایرانی، به ویژه در سطح مرتبط با ادبیات شفاهی، نقش داشته، به تدریج، با واسطة حماسه های شفاهی، در آثار حماسی مکتوب نیز راه یافته است. یکی از شاخص ترین چهره های دینی، ...

ک

کهن‌ترین نظریة ادبی بشر نظریة الهامی بوده است. این نظریه در اولین مظاهر خود، در باور انسان عصر اساطیر، الهام را به خدایان و فرشتگان نسبت می‌داد و در جدیدترین مظاهر خود، روان ناخودآگاه انسان را منبع الهام می‌دانست. ...

یکی از حوزه هایی که سرایندگان و راویان، از عهد باستان تا دورة اسلامی، در روند تکوین تاریخی آن نقش داشته اند، شاهنامه سرایی و حماسه های شفاهی بوده است. سرایش سرودها و تشکیل روایات و داستانهای حماسی از طریق ترکیب و گسترش ...

شالودة قصه‌های حماسی را در میان اقوام مختلف بشری، سرودها و روایت‌های شفاهی پراکنده‌ای دانسته‌اند که توسط راویان و سرایندگان دوره گرد، سینه به سینه نقل شده است. این روایت‌ها گاهی همراه با موسیقی و حرکت‌های نمایشی و آیینی ...

درونمایة اصلی سیرالعباد الی المعاد سنائی، که سفری روحانی از دنیای ناسوت به جهان لاهوت است، درونمایه ای جهانی است که در ادبیات شرق و غرب خاستگاههای کهن الگویی عمیقی دارد. در این جستار، ضمن بررسی سیر تحول این مضمون در آثار ...

تمثیل گرایی فلسفی بر پایة اعتقاد به دوگانگی جهان ناسوت و لاهوت، صدور معقول در محسوس و نزول از وحدت به کثرت استوار است. این فلسفه که بر ماهیت دو بعدی تمثیل - روساخت روایی و ژرف ساخت فکری- مبتنی است، ساختاری دو وجهی به حکایت ...

در قدیم¬ترین جوامع غیرمتمرکز که ساختار قبیله¬ای داشتند، سرایندگانی وجود داشتند که اشعار و سرودها و ادعیه¬ای آهنگین، با مضامین دینی و قومی پدید می¬آوردند و در ساختار این جوامع از نقش ممتاز و نفوذ سیاسی قابل توجهی برخوردار ...